پروفیل صنعتی یکی از مهمترین محصولات فلزی است که به منظور چیدمان و ساختاردهی در تولید اجزای مختلف صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پروفیل‌ها با اشکال و ابعاد متنوعی تولید می‌شوند و می‌توان آنها را با روش‌های مختلفی مانند رول فرمینگ، لحام، برش و خم کردن ساخت. مقایسه اصلی بین انواع پروفیل صنعتی و ساختمانی در وزن و دقت ساخت آنها است. با مطالعه این مقاله، به تفاصیل با ویژگی‌ها و کاربردهای اصلی پروفیل صنعتی آشنا خواهید شد.
پروفیل صنعتی چیست؟
تعریف پروفیل معمولا به نوعی خاص از آن محدود است که برای مصارف ساختمانی استفاده می‌شود، اما پروفیل صنعتی با پروفیل‌های ساختمانی تفاوت دارد و نمی‌توان آن را بر اساس تعریف پروفیل ساختمانی شناخت. پروفیل به هر نوع مقطع فولادی که دارای سطح مقطع یکسان و طول نسبتاً بزرگ است، گفته می‌شود. مقاطع اغلب چهارچوبه (مربع یا مستطیل) هستند.
در گروه پروفیل‌ها، انواعی مانند تیرآهن، لوله، نبشی، میلگرد، و ناودانی وجود دارند که برخی از آنها برای کاربردهای ساختمانی و برخی دیگر برای کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از تفاوت‌های مهمی که انواع پروفیل صنعتی نسبت به پروفیل‌های ساختمانی دارد، اندازه و ضخامت بزرگتر آن است. استحکام بالای پروفیل صنعتی باعث می‌شود که در محیط‌های صنعتی مختلف که عملیات متنوعی انجام می‌شود یا ویژگی‌های خاصی مانند مقاومت در برابر مواد شیمیایی و آسیب‌پذیری مطلوب است، مورد استفاده قرار گیرد.
تیراژ تولید انواع پروفیل صنعتی نسبت به پروفیل‌های ساختمانی کمتر است، این مسئله هم از نظر نوع و مقدار استفاده‌ی آنها و هم از نظر خصوصیات و ویژگی‌های خاص آنها ناشی می‌شود. پروفیل‌های صنعتی به دو دسته عمده‌ی سبک و سنگین تقسیم می‌شوند، البته دسته‌بندی‌های جزئی‌تری نیز برای انواع پروفیل‌های صنعتی وجود دارد که در این مقاله به بررسی آنها می‌پردازیم.
مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع پروفیل فولادی
انواع پروفیل صنعتی برپایه روش تولید
انواع پروفیل صنعتی می‌تواند به دو صورت نورد سرد یا گرم تولید شود، و بر این اساس می‌توانیم آنها را به دو دسته پروفیل صنعتی سبک و سنگین تقسیم کنیم.
1- پروفیل صنعتی سبک
در فرآیند تولید پروفیل صنعتی این دسته، ورق‌های فولاد یا فولاد ضد زنگ نیاز به عملیات پرس‌کاری یا خم‌کاری دارند. لازم به ذکر است که تولید پروفیل صنعتی با ضخامت کم در نورد گرم امکان‌پذیر نیست. در تولید پروفیل صنعتی سبک که از نورد سرد استفاده می‌شود، حفظ ضخامت اصلی‌ترین ویژگی است. با توجه به وزن کم، انعطاف پذیری بالا، مقاومت در برابر خوردگی و حرارت، قابلیت قطع و اتصال سریع و آسان، و همچنین ظاهری زیبا، پروفیل‌های صنعتی سبک از تقاضای بسیار بالایی برخوردارند.
بعضی از کاربردهای پروفیل صنعتی سبک عبارتند از:
- ساخت قطعات داخلی و خارجی خودروها
- ساخت درب و پنجره
- ساخت کابینت‌های آشپزخانه و مبلمان
- ساخت پوشش‌های فلزی برای ساختمان‌ها
- ساخت قطعات الکترونیکی
- ساخت قطعات ماشین‌آلات صنعتی
2- پروفیل صنعتی سنگین
پروفیل صنعتی سنگین که دارای ضخامت نسبتاً بالاست، با استفاده از فرآیند نورد گرم تولید می‌شود و در این روش از شمش‌های فولادی استفاده می‌شود. انواع پروفیل صنعتی از جمله قوطی، لوله، تسمه، میلگرد و ناودانی معمولاً در فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند.
مطالعه بیشتر: راهنمای خرید ناودانی نکات ضروری قبل و بعد از خرید
انواع پروفیل صنعتی برپایه شکل
پروفیل در اشکال مختلفی ساخته می‌شود، هرکدام دارای کاربردهای مخصوص خود هستند، و با برخی از این انواع آشنا می‌شویم.
- پروفیل ناودانی: پروفیل ناودانی شامل یک جان و دو بال عمودی است. اگر بال‌ها موازی باشند و ضخامت آنها یکنواخت باشد، آن را با نام پروفیل ناودانی C شناخته می‌شود و اگر بال‌های آن استاندارد باشند، نام UPE به آن تعلق می‌گیرد.
- پروفیل نبشی: پروفیل‌های نبشی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند و در اتصالات مقاطع فولادی بهره می‌برند. این انواع پروفیل صنعتی همچنین با عنوان پروفیل با مقطع L شناخته می‌شوند. استفاده از پروفیل‌های نبشی استیل به دلیل خاصیت ضد زنگ آنها در بسیاری از صنایع که نیاز به اتصال مقاطع دارند، بسیار رایج است.
- قوطی: یکی از اشکال مهم پروفیل صنعتی، قوطی‌ها هستند که با سطح مقطع چهارگوش به صورت مربع یا مستطیل ساخته می‌شوند. این قوطی‌ها در صنایع گسترده‌ای از جمله خودروسازی، تولید لوازم خانگی، تجهیزات صنعتی و همچنین در صنعت ساختمان (مانند ساخت قاب و چارچوب در و پنجره) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- میلگرد: یکی از دیگر انواع پروفیل صنعتی که کاربرد گسترده‌ای دارد، میلگرد است. سطح مقطع میلگرد، همان‌طور که از نامش پیداست، شکل گرد (دایره‌ای) دارد اما تفاوت آن با لوله در توپر بودن آن است. استفاده از میلگرد معمولا برای افزایش مقاومت سازه‌ها به کار می‌رود.
- لوله: لوله یکی از انواع پروفیل صنعتی مهم است. این لوله‌ها که برای انتقال مواد سیال به کار می‌روند، با ابعاد، طول، و ضخامت‌های مختلف تولید می‌شوند. لوله‌ها می‌توانند به صورت درزدار (ورق جوش‌خورده) یا بدون درز ساخته شوند. لوله‌های استیل نوعی پروفیل صنعتی مهم هستند که به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، حرارت و دیگر عوامل، در انواع زیادی از حوزه‌های صنعتی کاربرد دارند.
- پروفیل Z: پروفیل Z یکی از اشکال مهم و معروف از انواع پروفیل صنعتی است. مقطع این نوع پروفیل به شکل حرف Z است و این پروفیل جزء دسته‌ی پروفیل‌های باز محسوب می‌شود. این نوع پروفیل اصطلاحاً بیشتر در صنعت ساختمانی استفاده می‌شود و به عنوان یک عنصر تقویتی در ساختارهایی مانند سقف‌ها، ستون‌ها و تیرک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پروفیل کلاهی: نوع دیگری از پروفیل‌های صنعتی، پروفیل کلاهی است که امکان جوشکاری آسان را فراهم می‌کند. این نوع پروفیل صنعتی به دو صورت در صنایع تخصصی مانند خودروسازی و ساخت یدک‌کش‌ها، و همچنین در سطوح ساده‌تر نیز استفاده می‌شود. یکی از کاربردهای این پروفیل صنعتی ممکن است در مرغداری‌ها و در مسیرهای انتقال باشد.
- پروفیل HSS: پروفیل‌های صنعتی مدرنی با این نام شناخته می‌شوند که به طور معمول شباهتی با پروفیل‌های قوطی یا لوله‌ها دارند. این پروفیل‌ها دارای قابلیت جوشکاری مناسبی هستند و به طور عمده در صنعت معماری مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مطالعه بیشتر: معرفی انواع قوطی| کاربردها و راهنمای انتخاب در صنایع مختلف
انواع پروفیل صنعتی برپایه جنس
پروفیل‌های صنعتی در صنعت ساختمان به عنوان یکی از عناصر اساسی استفاده می‌شوند و بر اساس جنس تولید شده، به دو دسته فولادی و آلومینیومی تقسیم می‌شوند.
1- پروفیل صنعتی فولادی
پروفیل‌های صنعتی فولادی از جنس فولاد با کیفیت بالا ساخته می‌شوند و به منظور ساخت قاب‌های ساختمانی، سقف، دیوار و درب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پروفیل‌ها شامل پروفیل‌های زاویه‌دار، U شکل، H شکل، T شکل و غیره می‌شوند.
2- پروفیل صنعتی آلومینیومی
پروفیل‌های صنعتی آلومینیومی از آلومینیوم با کیفیت عالی تهیه می‌شوند و برای ساخت قاب‌های ساختمانی، پنجره‌ها، درب‌ها و سایر موارد استفاده می‌شوند. این پروفیل‌ها شامل پروفیل‌های U شکل، H شکل، T شکل و غیره می‌شوند.
3- پروفیل صنعتی گالوانیزه
پروفیل گالوانیزه یک نوع پروفیل فولادی است که به روش گالوانیزه‌سازی تولید می‌شود. در این روش، پروفیل فولادی در حمام روی ذوب شده غوطه‌ور می‌شود و پوششی از روی تحت فشار قرار می‌گیرد که به پروفیل مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی می‌بخشد.
به عبارت دیگر، پروفیل گالوانیزه با داشتن پوششی ضد خوردگی، به افزایش عمر مفید و کارایی آن کمک می‌کند. این نوع پروفیل، به عنوان یکی از پراستفاده‌ترین پروفیل‌های صنعتی در صنعت ساختمان، برای ساخت قاب‌های ساختمان، سقف، دیوار و درب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، انتخاب انواع پروفیل صنعتی بسته به نوع ساختمان و نیازهای آن متفاوت است و باید با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مثل جنس، ابعاد، قابلیت تحمل بار و سایر موارد مناسب انتخاب گردد.
کاربرد پروفیل صنعتی
در ساخت پروفیل‌های صنعتی نیاز به دقت ویژه‌ای نسبت به ساختمان‌های معمولی وجود دارد. انواع پروفیل صنعتی معمولاً سنگین‌تر از انواع ساختمانی هستند و برای داشتن ضخامت و مقاومت لازم، از مواد بیشتری استفاده می‌شود. یکی از موارد استفاده از پروفیل‌های صنعتی، در تأسیسات کارخانجات صنعتی است، که می‌توان از پروفیل‌هایی که داخل آنها بتن ریخته می‌شود یا اطراف آنها با این ماده تقویت می‌شوند، برای ساخت ستون‌های مختلف استفاده کرد.
استفاده از پروفیل‌های صنعتی در ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، یک کاربرد مهم دیگر است. برخی از قطعات این ماشین‌آلات و تجهیزات از انواع مختلف پروفیل‌ها ساخته می‌شوند. به دلیل ویژگی‌های متنوع و قابل تنظیمی که دارند، پروفیل‌های صنعتی در انواع صنایع و کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله کاربردهای پروفیل‌های صنعتی سبک یا سنگین می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- تولید سازه‌های فلزی از قبیل فریم‌ها، تیرها، ستون‌ها و نگهدارنده‌های ماشین‌آلات.
- ساخت ابزار دقیق از قبیل قطعات دستگاه‌های پزشکی و ابزار دقیق صنعتی.
- تولید تجهیزات الکترونیکی از جمله بدنه‌های تجهیزات الکترونیکی و قطعات داخلی آنها.
- تولید مصالح ساختمانی از جمله پرده‌های فولادی، درب‌ها و پنجره‌های فلزی و سایر قطعات فلزی مورد استفاده در ساختمان‌ها.
- تولید دستگاه‌های صنعتی از جمله صفحات بالا و قطعات داخلی دستگاه‌های صنعتی.
- تولید تجهیزات ورزشی از جمله ساخت قاب‌های دوچرخه و تجهیزات ورزشی دیگر.
- ساخت مبلمان از جمله پایه‌های مبل، پایه‌های میز و قطعات دیگر مورد استفاده در صنعت مبلمان.
روش تولید پروفیل صنعتی
ساخت انواع پروفیل صنعتی و ساختمانی مراحل زیر را طی می‌کند:
- تعیین ابعاد ورق خام پروفیل: انتخاب ابعاد مناسب از بین ورق‌های خام با ابعاد متنوع برای ساخت پروفیل.
- کالیبره کردن: ایجاد شکل مورد نظر بر روی ورق خام توسط دستگاه قالب‌گیری، اغلب با اتصال دو ورقه پروفیل.
- درزگیری: جوشکاری القایی و مقاومتی برای درزهای میان دو ورقه پروفیل.
- خنک‌سازی: استفاده از پمپاژ مواد شیمیایی و آب توسط نازل‌های ویژه برای خنک‌کردن پروفیل.
- تعیین اندازه و شکل: مشخص کردن شکل و ابعاد نهایی پروفیل در این مرحله انجام می‌شود.
قیمت پروفیل صنعتی
عوامل تأثیرگذار بر قیمت پروفیل صنعتی در ساختمان‌سازی شامل موارد زیر می‌باشد:
- مواد اولیه: قیمت تولید پروفیل صنعتی متوقف بر قیمت مواد اولیه است که شامل فولاد، آلومینیوم و موارد دیگر می‌شود.
- تکنولوژی تولید: استفاده از تکنولوژی‌های مختلف در تولید پروفیل صنعتی تأثیر مستقیمی بر قیمت آن دارد.
- نرخ تورم: نرخ تورم نیز بر قیمت پروفیل صنعتی تأثیر می‌گذارد.
- رقابت بازار: تأثیر رقابت در بازار نیز بر قیمت پروفیل‌های صنعتی اثر دارد.
- ابعاد و اندازه پروفیل: تأثیر ابعاد و اندازه پروفیل بر قیمت آن نیز حائز اهمیت است.
- هزینه حمل و نقل: هزینه حمل و نقل پروفیل صنعتی نیز بر قیمت آن تأثیرگذار است.
